Σύνδρομο Επαγγελματικής Εξουθένωσης

Στο παρελθόν, το σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης επηρέαζε κυρίως τα ανώτερα στελέχη μεγάλων επιχειρήσεων. Ωστόσο, με τις αυξημένες απαιτήσεις για την απόδοσή μας, πλέον πλήττει και νέους ανθρώπους, όπως οι φοιτητές πανεπιστημίου.

Η επαγγελματική εξουθένωση είναι συνώνυμη με την απώλεια της ισορροπίας στη ζωή μας, με το να είμαστε συνεχώς επικεντρωμένοι σε αυτα που πρέπει να διεκπεραιώσουμε και να μην θεωρούμε την ξεκούραση απαραίτητη. Αν κάτι τέτοιο ισχύει για εσάς, αφήστε για λίγο στην άκρη τις ευθύνες σας και μάθετε να βάζετε προτεραιότητες.

Τι είναι το σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης;

Το σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης, γνωστό και ως σύνδρομο burnout, είναι μια κατάσταση που εμφανίζεται ως αθόρυβος εισβολέας, όπως το χρόνιο στρες. Και ποια είναι τα σημάδια; Ένα από τα συμπτώματα είναι ένα δυσάρεστο αίσθημα κόπωσης που σταδιακά εξελίσσεται σε σωματική εξάντληση.

Η επαγγελματική εξουθένωση κάνει την εμφάνισή της συνήθως σε στάδια. Από το αίσθημα ότι πρέπει να κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε για να φέρουμε τα καθήκοντά μας εις πέρας εγκαίρως και καλά, αισθήματα άγχους όταν συνειδητοποιούμε ότι οι προσδοκίες μας είναι μη ρεαλιστικές και ότι η δουλειά που κάνουμε μπορεί να μην εκτιμάται καν σωστά, μέχρι και ευερεθιστότητα, αισθήματα απογοήτευσης και τη συνειδητοποίηση ότι η δουλειά μας δεν είναι πλέον σημαντική για εμάς.

Μη διστάσετε να κάνετε το τεστ μας για το burnout. Έχει σχεδιαστεί από ειδικούς στον κλάδο και διαρκεί περίπου 5 λεπτά.

Συμπτώματα του συνδρόμου επαγγελματικής εξουθένωσης

Τα πρώτα συμπτώματα του συνδρόμου επαγγελματικής εξουθένωσης μπορεί να είναι ήπια κόπωση, περιστασιακή δυσκολία στον ύπνο και περιστασιακή επιθυμία να λείψετε από την εργασία σας. Αν είστε σε επαφή με τον εαυτό σας, μπορεί ήδη να έχετε κάνει μια αλλαγή στη ζωή σας, πράγμα που είναι υπέροχο. Η επόμενη φάση συνοδεύεται από εξάντληση, εναλλαγές της διάθεσης, μειωμένη απόδοση και συγκέντρωση, κατάθλιψη και άγχος, ενώ ακολουθούν προβλήματα στις σχέσεις και πτώση της αυτοεκτίμησης.

Πώς μπορώ να καταλάβω ότι βιώνω μια κατάσταση burnout;

Τα πρώτα συμπτώματα μπορεί να είναι ανεπαίσθητα, αλλά σταδιακά χειροτερεύουν. Μπορεί να είναι τόσο ψυχικά όσο και σωματικά.

Τα ψυχολογικά συμπτώματα της επαγγελματικής εξουθένωσης περιλαμβάνουν:

• Ήπια ευερεθιστότητα μετά από υπερφόρτωση στη δουλειά
• Κακή διάθεση
• Ψυχική εξάντληση
• Απώλεια ενθουσιασμού στη δουλειά αλλά και στην προσωπική σας ζωή
• Αδιαφορία ή αρνητική στάση απέναντι στη δουλειά
• Αίσθημα ότι δεν μας εκτιμούν
• Κατάθλιψη
• Αισθήματα άγχους

Τα σωματικά συμπτώματα της επαγγελματικής εξουθένωσης περιλαμβάνουν:

• Διαταραχές ύπνου
• Εξάντληση
• Απώλεια της όρεξης για φαγητό
• Πεπτικά προβλήματα
• Προβλήματα μνήμης και συγκέντρωσης
• Μείωση της απόδοσης

Ποια είναι τα στάδια του συνδρόμου επαγγελματικής εξουθένωσης;

Το σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης έχει συνήθως τέσσερις φάσεις:

1.  Ήπια δυσαρέσκεια

Δεν υπάρχει ακόμη πλήρη επίγνωση ότι κάτι δεν πάει καλά, αλλά το άτομο είναι ελαφρώς εκνευρισμένο επειδή είναι καταπονημένο.

2. Ασυνείδητη παράβλεψη του προβλήματος

Καθώς οι σκέψεις και τα συναισθήματα γίνονται όλο και πιο δυσάρεστα, η δυσαρέσκεια μπορεί επίσης να εκδηλωθεί με τη μεταφορά της κακής διάθεσης στο περιβάλλον του ατόμου. Το άτομο αντιστέκεται ασυνείδητα στα συμπτώματα.

3. Συνειδητό μούδιασμα

Αρχίζουν να εμφανίζονται τα συμπτώματα της επαγγελματικής εξουθένωσης, όπως η εξάντληση, το άγχος και το στρες. Το άτομο προσπαθεί συνειδητά να μουδιάσει αυτές τις δυσάρεστες καταστάσεις, αλλά αυτό δεν λύνει το πρόβλημα.

4. Τραύμα

Το σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης γίνεται χρόνιο. Μπορεί να εμφανιστούν κρίσεις πανικού και πλήρης σωματική και ψυχική εξάντληση.

Το σύνδρομο της επαγγελματικής εξουθένωσης είναι ιδανικό να αντιμετωπιστεί σε πρώιμο στάδιο, προκειμένου να αποφευχθεί το πέρασμα στο επόμενο στάδιο. Σε γενικές γραμμές - όσο νωρίτερα τόσο το καλύτερο!

Μπορεί να το πάθω κι εγώ; Ποιος κινδυνεύει περισσότερο από επαγγελματική εξουθένωση;

Το σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης συνδέεται συχνότερα με:

• βοηθητικά επαγγέλματα, όπως οι γιατροί και οι επαγγελματίες υγείας
• επαγγέλματα που περιλαμβάνουν έντονη πίεση και ευθύνη (μάνατζερ)
• εργασία με ανθρώπους (όπως οι εκπαιδευτικοί).

Στην πραγματικότητα, αποδεικνύεται ότι ο αντίκτυπος του συνδρόμου επαγγελματικής εξουθένωσης είναι πολύ ευρύτερος.

Η επαγγελματική εξουθένωση μπορεί να πλήξει εύκολα τις γυναίκες που βρίσκονται σε γονική άδεια ή εκείνες που έχουν πολύ υψηλές προσδοκίες από τον εαυτό τους. Και οι ανεκπλήρωτες προσδοκίες είναι αυτές που οδηγούν σε απογοήτευση, απώλεια κινήτρων και, μακροπρόθεσμα, συμβάλλουν στην ανάπτυξη του συνδρόμου. Στη χειρότερη περίπτωση, μπορεί να καταλήξουμε σε κατάσταση πλήρους σωματικής και ψυχικής εξάντλησης.

Τι πρέπει να κάνω αν βιώνω burnout;

Πώς μπορώ να βγω από μια κατάσταση burnout; Εάν ήδη βιώνετε τις συνέπειες της επαγγελματικής εξουθένωσης, μην τα παρατάτε και μην απομονώνεστε. Επιλογές όπως η ψυχολογική συμβουλευτική και η ψυχοθεραπεία είναι πλέον διαθέσιμες σε όλους. Μπορούν να σας βοηθήσουν να βγείτε από τον φαύλο κύκλο των υπερβολικών απαιτήσεων από τον εαυτό σας και της επακόλουθης εξουθένωσης.

Θεραπεία του συνδρόμου επαγγελματικής εξουθένωσης

Είναι καλύτερο να αντιμετωπιστεί το σύνδρομο της επαγγελματικής εξουθένωσης από τα πρώτα κιόλας συμπτώματα. Είναι αλήθεια ότι μπορεί αρχικά να μην τα βλέπουμε ως πιθανή πηγή μεγάλων προβλημάτων, αλλά όσο πιο γρήγορα αναγνωρίσουμε το σύνδρομο, τόσο πιο γρήγορα μπορούμε να το διαχειριστούμε αποτελεσματικά. Εάν φτάσει σε στάδιο το οποίο επηρεάζει σημαντικά τη ζωή μας, καλό είναι να αναζητήσουμε εξειδικευμένη βοήθεια.

Πώς μπορεί να με βοηθήσει η ψυχοθεραπεία με την επαγγελματική εξουθένωση;

Στην ψυχοθεραπεία δίνουμε χωρό και χρόνο στον πραγματικό εαυτό μας. Η τάση μας να δίνουμε χώρο στους άλλους συχνά συμβάλλει στην επαγγελματική εξουθένωση. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο τα βοηθητικά επαγγέλματα είναι τόσο ευάλωτα στο σύνδρομο αυτό. Να δίνεις μέχρι και την τελευταία σταγόνα της δύναμής σου και να ελπίζεις ότι κάποιος θα εκτιμήσει τη χειρονομία σου ή να υποκύπτεις στο συναίσθημα ότι μόνο εσύ είσαι σε θέση να πάρεις απόφαση, να ολοκληρώσεις πρότζεκτ, να βγάλεις τη δουλειά.

Η ψυχοθεραπεία μπορεί να εντοπίσει τα ασυνείδητα μοτίβα της σκέψης μας, ώστε να μπορέσουμε στη συνέχεια να αξιολογήσουμε μόνοι μας αν είναι σκόπιμο να τα διατηρήσουμε ή να καθιερώσουμε νέες ρουτίνες.

Πρόληψη - πώς να αποφύγετε το σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης;

Μία αποτελεσματική μέθοδος πρόληψης της επαγγελματικής εξουθένωσης είναι να εστιάσουμε στη σχέση μας με τη δουλειά ή με τις σπουδές μας, αλλά και στην προσωπική μας ζωή και τις σχέσεις μας γενικότερα. Είναι ωφέλιμο να έχουμε επίγνωση των προσδοκιών μας και να τις θέτουμε με ρεαλιστικό τρόπο. Έτσι θα ελαχιστοποιήσουμε και τον κίνδυνο να επενδύσουμε υπερβολική ενέργεια στη δουλειά μας, πηγαίνοντας πέρα από τις δυνατότητές μας.

Θα μας βοηθήσει επίσης να επιδιώξουμε τα δικά μας ενδιαφέροντα, ιδίως στην κοινωνική μας ζωής. Αυτό θα προσθέσει μια άλλη διάσταση στη ζωή μας και θα αποφύγουμε την εξουθένωση που συχνά συμβαίνει όταν επικεντρωνόμαστε σε έναν μόνο τομέα για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Ακόμη και σε αυτό το στάδιο της πρόληψης, μια συνεδρία με έναν ψυχοθεραπευτή είναι μια καλή αρχή. Δεν πρόκειται για συμβατική θεραπεία, αλλά για τη λεγόμενη προσωπική ανάπτυξη. Συμβουλευτείτε τους ειδικούς για το πώς μπορείτε να ζήσετε τη ζωή σας στο έπακρο και να αποφύγετε την επαγγελματική εξουθένωση.

Τεστάρετε τον εαυτό σας

Εάν αντιμετωπίζετε συμπτώματα burnout, μιλήστε με το γιατρό σας ή επικοινωνήστε με έναν ψυχολόγο ή ψυχοθεραπευτή.

Μπορείτε επίσης να συμπληρώσετε ένα γρήγορο και αξιόπιστο online τεστ για το σύνδρομο burnout. Περιέχει συνολικά 25 ερωτήσεις και διαρκεί περίπου 5 λεπτά.