Άγχος

Οι εκδηλώσεις του άγχους δεν είναι ευχάριστες για τους ανθρώπους. Ποιος θα ήθελε να φοβάται και να ανησυχεί για το τι πρόκειται ή για το τι μπορεί να συμβεί; Ωστόσο, το άγχος είναι στατιστικά η πιο κοινή ψυχική ασθένεια, οπότε αυτό ακριβώς το συναίσθημα το έχουν πολλοί άνθρωποι και σε καθημερινή βάση. Τα καλά νέα είναι ότι η θεραπεία μπορεί να ανακουφίσει τις αγχώδεις διαταραχές πολύ γρήγορα.

Τι είναι το άγχος και πώς εκδηλώνεται;

Το άγχος εκδηλώνεται ως μια δυσάρεστη αίσθηση απειλής και έντασης, που μπορεί να κυμαίνεται από μια ήπια ανησυχία μέχρι έντονες κρίσεις πανικού. Παρόλο που συχνά μοιάζει με φόβο ή στρες, έχει τα δικά του, ξεχωριστά χαρακτηριστικά. Η κατανόηση αυτών των διαφορών είναι το πρώτο βήμα για να το διαχειριστούμε αποτελεσματικά.

Διαφορές μεταξύ φόβου/στρες και άγχους

Συμπτώματα του άγχους

Τα συμπτώματα του άγχους αρχίζουν να εμφανίζονται όταν βρισκόμαστε εν μέσω μιας αγχωτικής και δυσάρεστης κατάστασης, αλλά μπορούν επίσης να εμφανιστούν και χωρίς προφανή αιτία.

Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Εφίδρωση
• Πιο γρήγορη αναπνοή και καρδιακός ρυθμός
• Διατροφικές διαταραχές
• Δυσκολία στην κατάποση
• Αίσθημα λιποθυμίας
• Μυική ένταση
• Τρέμουλο

Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να μας είναι τόσο δυσάρεστα, που μπορεί να προσπαθήσουμε να τα αποφύγουμε. Επομένως, με την πάροδο του χρόνου, αρχίζουμε να αποφεύγουμε καταστάσεις που μπορεί να μας προκαλέσουν άγχος.

Μπορεί να αποφεύγουμε τις ακόλουθες καταστάσεις:

Σωματικά συμπτώματα του άγχους

• Αυτό συμβαίνει ιδιαίτερα στην περίπτωση της κοινωνικής φοβίας: αποφεύγουμε τις κοινωνικές εκδηλώσεις, το σχολείο ή τη δουλειά αν, για παράδειγμα, έχουμε να κάνουμε μια σημαντική παρουσίαση.
• Αυτή η εκούσια απομόνωση μπορεί να διαταράξει σημαντικά την κοινωνική μας ζωή και να θέσει σε κίνδυνο τις σχέσεις μας.

Συναισθηματικά συμπτώματα του άγχους

• Προσπαθούμε να απελευθερωθούμε από δυσάρεστα συναισθήματα, για παράδειγμα με τη χρήση αλκοόλ ή άλλων εξαρτησιογόνων ουσιών.

Είναι ΟΚ αν κάποιες φορές αισθάνεστε άγχος. Αποτελεί μια φυσιολογική αντίδραση σε γεγονότα της ζωής, όπως μία σημαντική εξέταση, μια ομιλία μπροστά σε πολύ κόσμο ή μια συνέντευξη για δουλειά. Ωστόσο, αν το βιώνουμε επανειλημμένα και αρχίζει να επηρεάζει αρνητικά την καθημερινότητά μας, είναι καλή ιδέα να δουλέψουμε μαζί με έναν επαγγελματία για να δούμε αν εξελίσσεται σε κάποια διαταραχή.

Πότε το άγχος μετατρέπεται σε διαταραχή;

• Εάν το άγχος διαρκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα
• Εάν βιώνουμε έντονο άγχος
• Εάν το άγχος εμφανίζεται σε καταστάσεις που κανονικά δεν θα ήταν αγχωτικές για εμάς
• Αν οι αγχωτικές σκέψεις μας εμποδίζουν να λειτουργήσουμε κανονικά στη δουλειά

Ποιοι είναι οι πιο συνηθισμένοι τύποι αγχωδών διαταραχών;

Γενικευμένη αγχώδης διαταραχή (ΓΑΔ)

Το άτομο συνοδεύεται από μια συνεχή αίσθηση ότι κάτι δεν πάει καλά και ότι τα πράγματα δεν θα πάνε όπως τα περιμένει. Μπορεί να προκληθεί, μεταξύ άλλων, από μακροχρόνιο στρες ή δύσκολα γεγονότα της ζωής (απόλυση από τη δουλειά, κάποιος χωρισμός ή ατύχημα και από τους περιορισμούς που σχετίζονται με τα γεγονότα αυτά).

Είναι ιδιαίτερα ύπουλο, καθώς έρχεται σταδιακά. Επίσης σταδιακά ξετυλίγεται ένας φαύλος κύκλος φόβων, ανησυχιών και άγχους, στον οποίο υποκύπτει αργότερα ακόμη και η κριτική λογική. Σε μια κρίσιμη στιγμή, το άτομο με γενικευμένη αγχώδη διαταραχή δεν μπορέι να εκτιμήσει ότι η πιθανότητα να συμβεί το χειρότερο δυνατό σενάριο που έχει φανταστεί είναι ιδιαίτερα μικρή. Αντ' αυτού, αφοσιώνει την προσοχή του στους στρεσογόνους παράγοντες και ασχολείται με το ερώτημα «Κι αν συμβεί;».

Αγχώδης-καταθλιπτική διαταραχή

Ενώ η Γενικευμένη Αγχώδης Διαταραχή αφορά περισσότερο σκέψεις όπως «ανησυχώ γιατί είναι βέβαιο ότι δεν θα τελειώσει καλά», η αγχώδης καταθλιπτική διαταραχή συνοδεύεται απο σκέψεις όπως: «Δεν έχει νόημα, έτσι κι αλλιώς ξέρω ότι δεν πρόκειται να τα καταφέρω ξανά». Σωστά υποθέτετε ότι η ανησυχία κινείται σιγά σιγά στο επίπεδο της μελαγχολικής διάθεσης, η οποία οδηγεί το άτομο σε μια γενική κατάπτωση.

Επειδή η αγχώδης καταθλιπτική διαταραχή είναι ένας συνδυασμός άγχους και κατάθλιψης, το άτομο βιώνει συνήθως θλίψη, αποθάρρυνση, απελπισία και εναλλαγές στη διάθεσή του. Τα αισθήματα ενοχής, οι συνεχείς αυτοκατηγορίες, η κακή διαχείριση της κριτικής και η χαμηλή αυτοεκτίμηση είναι συνηθισμένα.

Πώς καταπολεμώ το άγχος;

Οι τεχνικές που επικεντρώνονται στο σώμα μπορούν να βοηθήσουν στην καταπολέμηση του ήπιου άγχος. Διάφορες τεχνικές χαλάρωσης μπορούν να επαναφέρουν το σώμα σε κατάσταση ηρεμίας και έτσι να ανακουφίσουν ακόμη κι ένα πολύβουο μυαλό ή να απαλύνουν τα έντονα συναισθήματα.

1. Συμβολισμός

Ενεργοποιήστε τη φαντασία σας. Φανταστείτε ένα ασφαλές μέρος και δημιουργήστε στο μυαλό σας την εικόνα ότι στέλνετε τις ανησυχίες σας μακριά, όπως μια βάρκα που πλέει σε ένα ποτάμι. Το άγχος είναι μεταμφιεσμένος φόβος και αυτός ο φόβος είναι με τη σειρά του συχνά φόβος απώλειας του ελέγχου. Αφήστε, λοιπόν, τις ανησυχίες σας να φύγουν μακριά, με αυτή την απλή άσκηση συμβολισμού.

2. Ελεγχόμενες αναπνοές

Δοκιμάστε διάφορες τεχνικές αναπνοής. Η συγκέντρωση στην αναπνοή μας είναι αυτή που μας απομακρύνει από τις ανήσυχες σκέψεις και βοηθά το μυαλό μας να ηρεμήσει. Η μέθοδος αυτή είναι ένας από τους πιο γρήγορους τρόπους ανακούφισης από μια ξαφνική κρίση άγχους.

3. Διαλογισμός

Ο διαλογισμός μας βοηθά να επικεντρωθούμε στην παρούσα στιγμή και να παρατηρήσουμε το σώμα μας. Μπορεί να μας βοηθήσει να απαλλαγούμε από τους φόβους μας για το μέλλον και να ηρεμήσουμε ένα πολύβουο μυαλό.

Το επόμενο βήμα είναι να μοιραστούμε τις ανησυχίες μας με κάποιον άλλον. Ένας ειδικός, ιδανικά ένας ψυχοθεραπευτής, μπορεί να σας βοηθήσει να κατανοήσετε τους μηχανισμούς του άγχους, και παράλληλα να σας δώσει πολύτιμη υποστήριξη. Μπορείτε να επικοινωνήσετε με κάποιον που ειδικεύεται στο άγχος, χωρίς να χρειαστεί να βγείτε από το σπίτι σας.

Πώς αντιμετωπίζεται η αγχώδης διαταραχή;

Τις περισσότερες φορές, οι αγχώδεις διαταραχές αντιμετωπίζονται με ψυχοθεραπεία, η οποία μπορεί να συνοδεύεται από φαρμακευτική αγωγή (συνήθως αγωγή με αντικαταθλιπτικά), ανάλογα φυσικά με τη σοβαρότητα της διαταραχής. Η τακτική σωματική άσκηση, η οποία βοηθά στην ανακούφιση από το στρες, ο επαρκής ύπνος και η υγιεινή διατροφή δρουν επίσης συμπληρωματικά με την ψυχοθεραπεία.
Είναι επίσης σημαντικό να αποκλειστούν αρχικά τυχόν σωματικές παθήσεις, οι οποίες μπορεί να εμφανίζουν παρόμοια συμπτώματα με τις αγχώδεις διαταραχές.

Αναρωτιέστε αν υποφέρετε από αγχώδη διαταραχή;

Εάν εμφανίζετε συμπτώματα αγχώδους διαταραχής μιλήστε με το γιατρό σας ή επικοινωνήστε με έναν ψυχολόγο ή ψυχοθεραπευτή. Μπορείτε επίσης να κάνετε ένα σύντομο και αξιόπιστο online τεστ για το άγχος.