Το σύνδρομο του απατεώνα περιορίζει την απόδοση της ομάδας σας.
Πώς αντιμετωπίζεται;

Τι ακριβώς είναι το σύνδρομο του απατεώνα ή imposter syndrome;

Το σύνδρομο του απατεώνα είναι μια ψυχολογική κατάσταση κατά την οποία οι άνθρωποι δεν πιστεύουν στις ικανότητες και τα επιτεύγματά τους. Αισθάνονται ότι δεν είναι ικανοί και ότι όσα πέτυχαν έχουν γίνει τυχαία. Ή ότι έχουν ξεγελάσει ή εξαπατήσει κάποιον για να τα πετύχουν. Εξ’ ου και η ονομασία «σύνδρομο του απατεώνα». Είναι ενδιαφέρον ότι αυτό το συναίσθημα το βιώνουν συχνά ακόμη και πολύ επιτυχημένοι και ταλαντούχοι άνθρωποι.

Για παράδειγμα, μπορεί να λένε στον εαυτό τους:

• «Ήμουν απλά τυχερός».

• «Δεν το αξίζω αυτό».

• «Δεν υπάρχει τίποτα αξιοθαύμαστο σε αυτό, ο καθένας θα μπορούσε να το κάνει».

• «Κι αν ανακαλύψουν ότι οι δεξιότητές μου δεν είναι κάτι το φοβερό;»

Κύριο χαρακτηριστικό του συνδρόμου του απατεώνα είναι ο φόβος ότι οι άλλοι θα ανακαλύψουν και θα ξεμπροστιάσουν τη μεγάλη «απάτη». 

Το σύνδρομο του απατεώνα εμφανίζεται επίσης συχνά σε κλάδους όπως ο επιστημονικός, ο ιατροφαρμακευτικός, στις επιχειρήσεις, στο μάρκετινγκ καθώς και στους κλάδους των δημοσίων σχέσεων, του HR ή σε παρόμοιους κλάδους που χαρακτηρίζονται από υψηλή υπευθυνότητα και γρήγορους ρυθμούς.

Μπορείτε να εντοπίσετε το σύνδρομο του απατεώνα από τα ακόλουθα συμπτώματα:

• τελειομανία
• δυσκολία στην αναζήτηση βοήθειας
• δυσκολία στην αποδοχή του επαίνου
• υποβάθμιση των ίδιων επιτευγμάτων
• δισταγμός κατά την αντιμετώπιση νέων προκλήσεων

Γιατί αποτελεί πρόβλημα για την ομάδα;

Το σύνδρομο του απατεώνα περιορίζει τις δυνατότητες της ομάδας και κατά συνέπεια και της εταιρείας για διάφορους λόγους:

• Μειώνει την αυτοεκτίμηση και τα κίνητρα – ένα άτομο με σύνδρομο του απατεώνα δεν πιστεύει στον εαυτό του και αισθάνεται ότι δεν είναι ικανό να αντιμετωπίσει έστω και τις μικρές προκλήσεις. Όπως τις ομιλίες μπροστά σε κοινό, τα νέα πρότζεκτ ή την ανταλλαγή ιδεών με συναδέλφους. Αυτού του είδους οι προκλήσεις του προκαλούν τόσο στρες που το πιο πιθανό είναι ότι δεν τις αναλαμβάνει καν.  Όμως συχνά τα άτομα αυτά έχουν πολλές δυνατότητες, οπότε χωρίς νέες προκλήσεις, το κίνητρό τους πέφτει. Είναι κάπως παράδοξο.
• Μπορεί να οδηγήσει σε επαγγελματική εξουθένωση – το σύνδρομο του απατεώνα εμπεριέχει και την τάση προς τελειομανία. Αυτό με τη σειρά του οδηγεί σε υπερβολικό άγχος και, στις χειρότερες περιπτώσεις, σε επαγγελματική εξουθένωση. Η συνεχής απόδειξη της αξίας ενός ατόμου και ο φόβος του να κάνει λάθη είναι εξαντλητικά και δύσκολο να διαχειριστούν μακροπρόθεσμα.
• Περιορίζει την επαγγελματική ανάπτυξη – ο φόβος της αποτυχίας και της «αποκάλυψης της απάτης» εμποδίζει την επαγγελματική ανάπτυξη, επειδή δεν μας αφήνει να πάρουμε ρίσκα και να αναλάβουμε νέες προκλήσεις.

Σε τελική ανάλυση, το σύνδρομο του απατεώνα επηρεάζει τα αποτελέσματα της εταιρείας. Ευτυχώς, το πρόβλημα δεν είναι άλυτο.

Πώς μπορείτε, ως επαγγελματίας του HR, να βοηθήσετε την ομάδα σας να ξεπεράσει το σύνδρομο του απατεώνα;

Στην πραγματικότητα, ο ρόλος σας είναι βασικός. Διαθέτετε πολλά εργαλεία για να βοηθήσετε την ομάδα σας. Ας δούμε τι μπορείτε να κάνετε ως HR μάνατζερ.

Δημιουργήστε ψυχολογική ασφάλεια

Όταν υπάρχει ψυχολογική ασφάλεια σε μια εταιρεία, οι άνθρωποι κάνουν ερωτήσεις, συζητούν, μοιράζονται τις ιδέες τους και δεν φοβούνται να πάρουν λογικά ρίσκα. Ξέρουν ότι δεν θα χλευαστούν ούτε θα τιμωρηθούν γι’ αυτό και ότι δεν θα αποκλειστούν από την ομάδα αν κάνουν λάθη. Αυτό ακριβώς είναι το περιβάλλον που θα πρέπει να δημιουργήσετε στην εταιρεία σας προκειμένου να απομακρύνετε το φόβο των λαθών.

Οι μάνατζερ και το στυλ της ηγεσίας τους παίζουν καθοριστικό ρόλο. Είναι σημαντικό να μιλούν ανοιχτά για τα εμπόδια και τα δικά τους λάθη και να δημιουργήσουν ένα περιβάλλον όπου κανείς δεν θα τιμωρείται για τα λάθη του.

Προσφέρετε ψυχολογική υποστήριξη

Εκπαίδευση, workshops ή online ψυχοθεραπεία. Βοηθήστε την ομάδα σας να χτίσει την αυτοπεποίθησή της. Διοργανώστε μια εκπαιδευτική ημερίδα για το σύνδρομο του απατεώνα. Και μόνο η γνώση ότι κάνουμε κάτι για ένα θέμα μπορεί να μας βοηθήσει να το ξεπεράσουμε.

Online συνεδρίες ψυχοθεραπείας για τα μέλη της ομάδας, εξατομικευμένα διαδικτυακά σεμινάρια και πολύ περισσότερο εκπαιδευτικό περιεχόμενο αποτελούν μέρος του προγράμματος φροντίδας της ψυχικής υγείας για εταιρείες της Hedepy.

Μπορείτε να το δοκιμάσετε στην εταιρεία σας χωρίς καμία δέσμευση.

Εξερευνήστε όλα όσα έχει να προσφέρει το πρόγραμμα για εταιρείες της Hedepy.