Σκέψεις Αυτοκτονίας: Ο Δρόμος Προς τη Διέξοδο

Αν επηρεάζεστε από σκέψεις αυτοκτονίας

Ακόμα κι αν αυτή τη στιγμή βιώνετε έντονο πόνο που σας φαίνεται αφόρητος, πάντα υπάρχει διέξοδος. Μπορείτε να μάθετε πώς να διαχειρίζεστε τις σκέψεις αυτοκτονίας και να ξεπερνάτε τον πόνο. Είναι όμως σημαντικό να το πείτε σε κάποιον και να μην το περνάτε μόνοι σας. Πάντα υπάρχουν άνθρωποι που είναι πρόθυμοι να σας βοηθήσουν.

Τι μπορείτε να κάνετε τώρα, αν είναι επείγουσα ανάγκη

Αν έχετε ήδη κάνει κακό στον εαυτό σας ή αν είναι κάτι που σας περνάει από το μυαλό αυτήν τη στιγμή, μην περιμένετε. Τηλεφωνήστε στο 1018. Εναλλακτικά, πηγαίνετε στο άτομο που βρίσκεται πιο κοντά σε εσάς και ζητήστε του να κάνει εκείνο το τηλεφώνημα για λογαριασμό σας.

Δεν είναι δείγμα αδυναμίας. Απλά βιώνετε περισσότερο πόνο, απ’ αυτόν που μπορείτε να αντέξετε τη δεδομένη χρονική στιγμή. Δεν θα είναι έτσι για πάντα. Τα συναισθήματά μας αλλάζουν συνεχώς. Μπορεί σε μία εβδομάδα να αισθάνεστε διαφορετικά. Είναι στο χέρι σας, χρειάζεστε όμως και κάποιο άτομο ικανό να σας βοηθήσει να βρείτε τον δρόμο προς τη διέξοδο.

Μην μένετε μόνοι

Όταν είστε στα χειρότερά σας, μην μένετε μόνοι. Αν υπάρχει κάποιος στο σπίτι μαζί σας, πείτε του ότι δεν αισθάνεστε καλά. Αν είστε μόνοι, καλέστε κάποιο κοντινό σας πρόσωπο. Δεν χρειάζεται να του πείτε αμέσως ότι κάνετε σκέψεις αυτοκτονίας.

Θα μπορούσατε, όμως, να του πείτε:

• Δεν αισθάνομαι καλά, μπορούμε να μιλήσουμε για λίγο;
• Δεν είμαι καλά, μπορείς να έρθεις να με δεις;
• Δεν αισθάνομαι καλά, μπορούμε να συναντηθούμε για λίγο;

Βεβαιωθείτε ότι θα παραμείνετε ασφαλείς

• Απομακρύνετε κάθε αντικείμενο με το οποίο θα μπορούσατε να βλάψετε τον εαυτό σας. Τοποθετήστε το σε σημείο που δεν μπορείτε να το φτάσετε.
• Πηγαίνετε στο πιο ασφαλές μέρος.
• Εστιάστε την προσοχή σας στο να τα καταφέρετε να περάσετε τα επόμενα πέντε λεπτά. Ενδεχομένως να είναι πιο υποφερτό, αν κάνετε τις δραστηριότητές σας λεπτό προς λεπτό. Οι χειρότερες σκέψεις θα έχουν περάσει μέσα σε μισή ώρα.
• Απελευθερώστε τα συναισθήματά σας μέσω της κίνησης. Βάλτε δυνατή μουσική και χορέψτε, χοροπηδήστε, χτυπήστε τα πόδια σας δυνατά στο πάτωμα, ρίξτε γροθιές στο μαξιλάρι σας, σκίστε χαρτιά σε μικρά κομματάκια. Το να καθαρίσετε το σπίτι μπορεί να βοηθήσει επίσης.
• Αποφύγετε το αλκοόλ και τα ναρκωτικά.

Αλλάξτε την πορεία των σκέψεών σας

• Γράψτε μερικά πράγματα τα οποία περιμένετε με ανυπομονησία. Μπορεί να είναι ένα αγαπημένο σας γεύμα, η συνάντηση με κάποιον κοντινό σας άνθρωπο ή μια ταινία που αγαπάτε.
• Προγραμματίστε κάποια από αυτά τα πράγματα για αύριο και προσθέστε κάποια ακόμη που θα κάνετε αύριο.
• Σκεφτείτε τους ανθρώπους που σας αγαπούν. Θα τους λείπατε σίγουρα.
• Επαναλάβετε στον εαυτό σας ότι μπορείτε να αντιμετωπίσετε τέτοιου είδους συναισθήματα. Υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι που έχουν βιώσει παρόμοιες καταστάσεις και τώρα χαίρονται που τις έχουν ξεπεράσει.
• Αποδεχθείτε το γεγονός ότι οι σκέψεις σας είναι αποτέλεσμα των θεμάτων ψυχικής υγείας που αντιμετωπίζετε, τα οποία έχουν διαστρεβλώσει την αντίληψή σας. Γι’ αυτό και αυτήν τη στιγμή δεν μπορείτε να δείτε κάποια διέξοδο.   Υπάρχει, όμως, και είναι απόλυτα εφικτή. Το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να ζητήσετε βοήθεια.

Εκμυστηρευθείτε το σε κάποιον

Ξέρουμε ότι αυτή τη στιγμή αισθάνεστε μόνος ή μόνη. Κατά πάσα πιθανότητα αισθάνεστε τόσο καταβεβλημένος/-η από αρνητικά αισθήματα που έχετε αποτραβηχτεί στον εαυτό σας και έχετε περιορίσει τις επαφές με τους γύρω σας. Κανείς δεν σας καταλάβαινε άλλωστε.

Είναι αλήθεια ότι δεν είναι εύκολο για τους άλλους να καταλάβουν τι ακριβώς περνάτε. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι δεν θέλουν ή ότι δεν μπορούν να σας βοηθήσουν. Το να μοιραστείτε με κάποιον αυτό που περνάτε θα απαλύνει τον πόνο σας.

Οι σκέψεις αυτοκτονίας προκαλούνται πολύ συχνά από βαθιά κατάθλιψη, η οποία όμως μπορεί να θεραπευθεί. Ακόμη κι αν σας έχει συμβεί κάτι το οποίο δεν μπορείτε να αντιμετωπίσετε τη δεδομένη χρονική στιγμή, υπάρχει τρόπος να το ξεπεράσετε και να πάτε παρακάτω. Σύμφωνα με στοιχεία του Παρατηρητηρίου Αυτοκτονιών και Φορέα Ανάπτυξης Ανθρώπινου και Κοινωνικού Αποκλεισμού «Κλίμακα», από το 2020 έως το 2022 καταγράφηκε αύξηση των αυτοκτονιών στην Ελλάδα κατά 25%, που αντιστοιχεί σε τουλάχιστον δύο αυτοκτονίες κάθε ημέρα. Η αυτοκτονία μπορεί, όμως, να αποτραπεί.

Αν ανησυχείτε για κάποιον άλλον

Πιστεύετε ότι κάποιος με τον οποίον είστε κοντά μπορεί να κάνει κακό στον εαυτό του; Μπορεί, όμως, να διστάζετε να του μιλήσετε για ένα τόσο ευαίσθητο θέμα. Κι αν κάνετε λάθος και οι ερωτήσεις σας φέρουν το χειρότερο;

Είναι φυσιολογικό να μην ξέρετε πώς να αντιδράσετε. Το να μιλήσετε όμως γι’ αυτό είναι πάντοτε καλύτερο από τη σιωπή. Εμπιστευθείτε τη διαίσθησή σας και πάρτε σοβαρά τα προειδοποιητικά σημάδια. Δεν χρειάζεται να ανησυχείτε μήπως οι ερωτήσεις σας προκαλέσουν κάτι. Μην σας περνάει από το μυαλό ότι θα αναστατώσετε κάποιον αγαπημένο σας. Αν αισθάνεστε ότι κάτι δεν πάει καλά, το ενδιαφέρον σας μπορεί μόνο να βοηθήσει. Η ασφάλεια είναι πάντοτε η προτεραιότητα.

Κάποιοι μπορεί να αναφέρουν ότι κάνουν σκέψεις αυτοκτονίας,  μερικές φορές όμως τα προειδοποιητικά σημάδια μπορεί να είναι λιγότερο εμφανή. Ενδεχομένως κάποιος:

• να μιλά για απόγνωση και για το ότι έχει χάσει την όρεξή του για ζωή
• να μην ενδιαφέρεται για πολλά πράγματα με τον τρόπο που ενδιαφερόταν στο παρελθόν
• να απομονώνεται από το περιβάλλον του
• να ενδιαφέρεται για το θέμα του θανάτου και για τις πιθανότητές πραγματοποίησής του
• να μην φροντίζει τον εαυτό του
• να λέει ότι γίνεται βάρος στους γύρω του
• να πετάει κάποια από τα πράγματά του
• ξαφνικά να τρώει υπερβολικά ή σχεδόν καθόλου
• να έχει δυσκολίες στον ύπνο

Πώς μπορείτε να ξεκινήσετε τη συζήτηση; Ρωτήστε

Είναι πολύ πιθανό το κοντινό σας πρόσωπο να θέλει βοήθεια, αλλά να μην ξέρει πως να τη ζητήσει. Μπορεί να φοβάται την αντίδραση των γύρω του. Χρειάζεται κάποιον τρίτο, στον οποίο θα μπορέσει να ανοιχτεί και ο οποίος θα του δείξει ότι δεν χρειάζεται να παλεύει μόνος του με τις σκέψεις του.

Βρείτε μια κατάλληλη στιγμή, όταν θα είστε μόνοι σας σε ένα ασφαλές μέρος και ρωτήστε. Αρχικά μάθετε πώς αισθάνεται:

• Βλέπω ότι περνάς μια δύσκολη περίοδο. Πώς αισθάνεσαι αυτήν τη στιγμή;
• Πώς αντιμετωπίζεις αυτό που σου συμβαίνει;

Συνεχίστε με πιο ευθείς ερωτήσεις:

• Αισθάνεσαι κάποιες φορές ότι θες να τα παρατήσεις όλα;
• Αισθάνεσαι κάποιες φορές ότι θέλεις να κάνεις κακό στον εαυτό σου;
• Έχεις αναρωτηθεί ποτέ πώς θα ήταν να βάλεις τέλος στη ζωή σου;
• Έχεις αναρωτηθεί ποτέ για το πώς θα το έκανες;

Η τελευταία ερώτηση είναι σημαντική. Αν το άτομο με το οποίο μιλάτε έχει ήδη κάποιο σχέδιο, χρειάζεται να είστε σε ετοιμότητα και να αναζητήσετε βοήθεια το συντομότερο δυνατό. Αν αισθάνεστε ότι το αγαπημένο σας πρόσωπο διατρέχει άμεσο κίνδυνο και μπορεί να κάνει κακό στον εαυτό του, μην το αφήσετε μόνο του και καλέστε τη Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία, στο νούμερο 1018.

Αν κάποιος σας εκμυστηρευθεί ότι κάνει αυτοκτονικές σκέψεις, διατηρήστε την ψυχραιμία σας και μην δείξετε την απογοήτευση ή το σοκ σας. Πάρτε το στα σοβαρά, ακούστε και δείξτε την υποστήριξή σας. Μάθετε αν ο κίνδυνος είναι επικείμενος.

Προσφέρετε υποστήριξη

Ενώ το αγαπημένο σας πρόσωπο μπορεί να μην διατρέχει άμεσο κίνδυνο, οι σκέψεις αυτοκτονίας υποδεικνύουν σοβαρά προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν.

Τι να κάνετε;

• Παροτρύνετέ το να αναζητήσει βοήθεια και προσφέρετε την υποστήριξή σας. Βοηθήστε το να βρει επαγγελματική βοήθεια. Ένα άτομο με σοβαρή κατάθλιψη ή θλίψη μπορεί να μην έχει τη θέληση και την ενέργεια να το κάνει μόνο του. Μπορείτε να απευθυνθείτε σε ένα κέντρο βοήθειας για την αντιμετώπιση κρίσεων, να επισκεφθείτε έναν ψυχίατρο ή έναν γενικό ιατρό, ο οποίος θα σας συμβουλεύσει για το τι θα πρέπει να κάνετε στη συνέχεια.
• Μην προσπαθείτε να μειώσετε το πρόβλημα. Αυτό μπορεί να κάνει το άλλο πρόσωπο να νιώσει ότι τα συναισθήματά του/της δεν είναι σημαντικά ή σοβαρά. Αποφύγετε να χρησιμοποιήσετε εκφράσεις όπως: «Έχεις όλα όσα θα μπορούσες να θελήσεις» ή «Και τι δεν θα ‘διναν άλλοι για να είναι στη θέση σου» και «Θα περάσει».
• Ακούστε με τρόπο υποστηρικτικό, αντί να κάνετε ερωτήσεις όπως: «Για τι ακριβώς ανησυχείς;» ή «Πώς μπορώ να σε βοηθήσω τώρα;»;
• Διαβεβαιώστε το άλλο άτομο ότι θα πράγματα θα βελτιωθούν. Κάποιος που σκέφτεται την αυτοκτονία δεν μπορεί να δει οποιαδήποτε διέξοδο από τη δυστυχία του. Διαβεβαιώσετε τον, λοιπόν, ότι υπάρχει διέξοδος, απλά δεν μπορεί να τη δει αυτήν τη στιγμή. Ενθαρρύνετέ το να αναζητήσει επαγγελματική βοήθεια και να αρχίσει θεραπεία.
• Μην δίνετε πότε την υπόσχεση ότι δεν θα μιλήσετε σε κανένα για τις αυτοκτονικές του σκέψεις. Αν χρειαστεί να κάνετε κάτι τέτοιο, το άλλο πρόσωπο θα το έβλεπε ως προδοσία.
• Προσπαθήστε να αποτρέψετε την πρόσβασή του σε αλκοόλ, ναρκωτικά και σε οποιαδήποτε αντικείμενα με τα οποία θα μπορούσε να κάνει κακό στον εαυτό του.

Τέλος, είναι εξίσου σημαντικό να έχετε βοήθεια κι εσείς οι ίδιοι. Το ότι προσπαθείτε να βοηθήσετε είναι υπέροχο, σκεφτείτε όμως και τη δική σας ψυχική υγεία. Η ψυχοθεραπεία μπορεί να σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε αυτή την κατάσταση. Μπορείτε να συζητήσετε το όλο θέμα με έναν επαγγελματία, ο οποίος θα σας συμβουλεύσει τι άλλο μπορείτε να κάνετε και, κυρίως, πώς να τα διαχειριστείτε όλα αυτά. Ίσως να είναι η δική σας εμπειρία από τη θεραπεία που θα ωθήσει το αγαπημένο σας πρόσωπο να αναζητήσει επαγγελματική βοήθεια.

Στην Hedepy προσφέρουμε διαδικτυακή θεραπεία και μπορείτε να ξεκινήσετε την πρώτη σας συνεδρία από αύριο. Απλά επιλέξτε έναν από τους περισσότερους από 150 πιστοποιημένους θεραπευτές μας.