«Θα το κάνω το απόγευμα.» «Α, είναι ήδη μεσημέρι, δεν έχει νόημα να ξεκινήσω τώρα. Οπότε θα αρχίσω το πρωί.» Αλλά το πρωί, αντί γι’ αυτό, ασχολείστε με τα email σας. Και μετά πρέπει να τακτοποιήσετε το σπίτι.
Πόσες φορές έχετε βρεθεί σε έναν παρόμοιο φαύλο κύκλο; Κατηγορείτε τον εαυτό σας που το αφήσατε πάλι για την τελευταία στιγμή και νιώθετε ο πιο τεμπέλης άνθρωπος στον πλανήτη. Όμως η αναβλητικότητα δεν είναι στην πραγματικότητα τεμπελιά. Και η αιτία της βρίσκεται συχνά αλλού από εκεί που θα την αναζητούσαμε.
Ας δούμε τι την προκαλεί στην πραγματικότητα και πώς μπορούμε να απελευθερωθούμε από αυτόν τον ατελείωτο κύκλο.
Αναβλητικότητα είναι η αναβολή της δουλειάς και των υποχρεώσεων μας για αργότερα. Κάποιοι αναβάλλουν την πληρωμή ενός προστίμου μέχρι να πάρει προσαύξηση. Άλλοι αφήνουν μια σημαντική δουλειά για “αύριο”, κι αυτό το “αύριο” γίνεται εβδομάδες ή και μήνες. Μερικοί αφήνουν να περάσουν εβδομάδες μέχρι να κλείσουν εκείνο το ραντεβού με τον γιατρό…
Αλλά σημαίνει αυτό ότι είναι τεμπέληδες; Ανεύθυνοι; Όχι ακριβώς. Η αναβλητικότητα φέρνει μαζί της αισθήματα ενοχής, άγχους και στρες. Το άτομο που αναβάλλει θέλει πραγματικά να κάνει αυτό που πρέπει, αλλά κάτι το εμποδίζει να ξεκινήσει.
Από την άλλη, η τεμπελιά είναι εύκολα αναγνωρίσιμη. Στην ουσία το άτομο νιώθει καλά με αυτή την κατάσταση. Οι ανεκπλήρωτες υποχρεώσεις δεν το απασχολούν, δεν του προκαλούν άγχος. Αυτή είναι η διαφορά ανάμεσα στην τεμπελιά και την αναβλητικότητα.
Ίσως αναρωτιέστε αν όντως αναβάλλετε τις δουλειές σας ή αν απλώς είστε τεμπέληδες. Πολλοί από εμάς έχουμε την τάση να κατηγορούμε τον εαυτό μας, ακόμα και χωρίς λόγο. Κάντε ένα σύντομο τεστ για να το ανακαλύψετε. Απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις με ΝΑΙ/ΟΧΙ:
Όσο περισσότερες φορές απαντήσατε ΝΑΙ, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να υποφέρετε πράγματι από αναβλητικότητα, η οποία έχει ελάχιστη σχέση με την τεμπελιά. Αλλά γιατί συμβαίνει αυτό, αφού στην πραγματικότητα δεν θέλετε να αναβάλλετε τις υποχρεώσεις σας; Τι είναι αυτό που σας σταματάει κάθε φορά; Μπορεί να υπάρχουν περισσότερες από μία απαντήσεις σε αυτό το ερώτημα – και μερικές ίσως σας εκπλήξουν. Ας τις δούμε αναλυτικά.
Ίσως έχετε ακούσει ότι η αιτία της αναβλητικότητας είναι η κακή διαχείριση του χρόνου. Και πράγματι, μερικές φορές μπορεί να είναι έτσι. Αλλά όχι πάντα. Υπάρχουν πολλές αιτίες αναβλητικότητας και καθεμία χρειάζεται διαφορετική προσέγγιση.
Γι’ αυτό, πριν πληρώσετε για κάποια εφαρμογή παρακίνησης ή προγραμματίσετε κάθε λεπτό της ημέρας σας, ελάτε να ανακαλύψετε την αιτία πίσω από τη δική σας αναβλητικότητα, ώστε να μπορέσετε πραγματικά να δουλέψετε πάνω σε αυτήν.
Αυτή είναι μια αιτία στην οποία δεν γίνεται συχνή αναφορά, κι όμως είναι εξαιρετικά συνηθισμένη. Πολλοί από εμάς αναβάλλουμε πράγματα εξαιτίας του τρόπου που νιώθουμε για αυτό που εκκρεμεί. Δεν είναι η ίδια η εργασία το πρόβλημα, αλλά τα συναισθήματα που τη συνοδεύουν. Δεν θέλουμε να τα νιώσουμε, γι’ αυτό και καθυστερούμε να ασχοληθούμε με την εργασία.
Ποια συναισθήματα εμφανίζονται πιο συχνά;
Η αναβλητικότητα, η που στην πραγματικότητα είναι μια μορφή φυγής από τα συναισθήματα, είναι αρκετά ύπουλη. Συχνά δεν συνειδητοποιούμε καν ότι πίσω της κρύβονται συναισθήματα που δεν θέλουμε να νιώσουμε. Έτσι, αναγκάζουμε τον εαυτό σας να φερθεί με πειθαρχία, εγκαθιστούμε ημερολόγια και planners στο κινητό μας, αλλά τα αποτελέσματα δεν έρχονται. Και αυτό μας απογοητεύει όλο και περισσότερο. Αυτό συμβαίνει γιατί στην ουσία προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε το σύμπτωμα, όχι την ίδια την αιτία.
Η τελειομανία δεν φαίνεται πάντα ως πρόβλημα. Μοιάζει απλώς με μια επιθυμία να τα κάνετε όλα σωστά! Όμως ακριβώς αυτή η επιθυμία για το τέλειο μπορεί να σας παραλύσει. Προτιμάτε να αναβάλλετε μια εργασία, παρά να μην την ολοκληρώσετε στο 100%.
Ίσως περιμένετε τις τέλειες συνθήκες, φοβάστε ότι θα τα χαλάσετε όλα ή λέτε στον εαυτό σας ότι «δεν είστε ακόμη έτοιμοι». Αλλά το τέλειο δεν έρχεται ποτέ. Και όσο περισσότερο καθυστερείτε, τόσο περισσότερο στρες και ενοχές νιώθετε.
Αντί γι’ αυτό, δοκιμάστε να επιτρέψετε στον εαυτό σας να ξεκινήσει, ακόμη και αν δεν είναι όλα έτοιμα ή τέλεια. Ξεκινήστε με ένα πρόχειρο κείμενο, γράψτε τα βασικά σημεία της παρουσίασης και ρίξτε μια γρήγορη ματιά στο υλικό σας. Επιτρέψτε στον εαυτό σας να κάνει λάθη. Ακόμα και ένα μικρό βήμα είναι καλύτερο από το να περιμένετε την τέλεια στιγμή, η οποία άλλωστε μπορεί να μην έρθει ποτέ.
Σας έχει τύχει να καταβάλλετε μεγάλη προσπάθειά - να ξυπνήσετε νωρίς, να φτιάξετε καφέ, να ανοίξετε το λάπτοπ με όρεξη να ξεκινήσετε… και τελικά να καταλήξετε με το κινητό στο χέρι, χωρίς καν να το καταλάβετε;
Η αναβλητικότητα μερικές φορές έχει έναν πολύ απλό λόγο: την κόπωση. Κάποιες μέρες απλώς δεν έχετε την ενέργεια, ακόμα κι αν έχετε κοιμηθεί καλά το βράδυ. Σε μια τέτοια περίπτωση, είναι σημαντικό να κάνετε ένα βασικό πράγμα: να μην κατηγορείτε τον εαυτό σας.
Η κόπωση μπορεί να έχει πολλές και διαφορετικές αιτίες. Μερικές φορές οφείλεται σε ορμονικές αλλαγές, άλλες φορές σε παρατεταμένο στρες, στη φάση του κύκλου σας ή ακόμα και σε έλλειψη σιδήρου. Πρώτα απ’ όλα, προσπαθήστε να πιείτε αρκετό νερό, να πάρετε λίγο καθαρό αέρα και να τεντωθείτε για λίγα λεπτά. Συχνά αυτά τα απλά πράγματα αρκούν για να αλλάξει κάτι. Αλλά το πιο σημαντικό είναι να ρωτήσετε τον εαυτό σας: Πότε ξεκουράστηκα πραγματικά για τελευταία φορά; Μήπως είναι καιρός να το προσφέρω στον εαυτό μου;
Γνωρίζατε ότι η αναβλητικότητα μπορεί να σχετίζεται και με τη νευροδιαφορετικότητα, δηλαδή με το ότι ο εγκέφαλός μας απλά λειτουργεί διαφορετικά; Αυτό μπορεί να οφείλεται, για παράδειγμα, σε ΔΕΠΥ (ADHD), Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή (OCD) ή σε Διαταραχές του Φάσματος του Αυτισμού. Αλλά υπάρχουν πολλές ακόμη πιθανότητες. Οι περισσότεροι από εμάς δεν σκεφτόμαστε καν ότι μπορεί να μας συμβαίνει αυτό, καθώς η νευροδιαφορετικότητα δεν συζητιέται αρκετά όταν πρόκειται για ενήλικες.
Αυτό δεν σημαίνει ότι κάτι δεν πάει καλά με εμάς. Απλώς ο εγκέφαλός μας μπορεί να λειτουργεί διαφορετικά και γι’ αυτό να χρειάζεται μια λίγο διαφορετική προσέγγιση. Αν νιώθετε ότι αυτό το θέμα σας αφορά, μπορείτε να κάνετε το τεστ ΔΕΠΥ για ενήλικες ή να μιλήσετε σε έναν θεραπευτή για την αναβλητικότητά σας. Ένας ψυχοθεραπευτής θα μπορέσει να σας καθοδηγήσει στα επόμενα βήματα.
Η αναβλητικότητα συνδέεται συχνά με την αποφυγή συναισθημάτων, την υπερφόρτωση, το άγχος ή την ψυχική και σωματική εξάντληση.
Αλλά ίσως στην περίπτωσή σας να έχετε την ενέργεια να ασχοληθείτε με τις υποχρεώσεις σας, και μόλις ξεκινήσετε, να συνειδητοποιήσετε ότι δεν σας αγχώνουν και τόσο πολύ. Απλώς είναι τόσες πολλές, που δεν ξέρετε καν από πού να ξεκινήσετε. Και έτσι, τελικά, δεν ξεκινάτε από πουθενά. Σε αυτή την περίπτωση, είναι πολύ πιθανό να μην σας λείπει η ενέργεια, αλλά ένας καλύτερος τρόπος οργάνωσης και ιεράρχησης των προτεραιοτήτων σας. Στο άρθρο μας Πώς να Οργανώσετε τον Χρόνο σας Καλύτερα Για να Μένει Χρόνος και για Εσάς μπορείτε να δείτε κάποιους τέτοιους τρόπους.
Αν νιώθετε ακόμη κάπως μπερδεμένοι σχετικά με το τι μπορεί να την προκαλεί, είναι απολύτως φυσιολογικό. Συχνά χρειάζεται χρόνος μέχρι να έρθει εκείνη η στιγμή που όλα ξεκαθαρίζουν. Αλλά θα προσπαθήσουμε να σας το κάνουμε λίγο πιο εύκολο. Μερικές απλές ερωτήσεις μπορούν να σας βοηθήσουν να εντοπίσετε την αιτία.
Μόλις ανακαλύψετε τη δική σας αιτία, όλα θα γίνουν πολύ πιο εύκολα. Και θα νιώσετε τεράστια ανακούφιση, γιατί θα καταλάβετε πως δεν πάει κάτι λάθος με εσάς.
Έτοιμοι να ξεπεράσετε την αναβλητικότητα μια και καλή; Οι ψυχοθεραπευτές μας προτείνουν αυτές τις πρακτικές μεθόδους. Δουλέψτε με αυτές βήμα-βήμα, και τα αποτελέσματα μπορεί να έρθουν πιο γρήγορα απ’ όσο περιμένετε.
Είναι απολύτως λογικό να μην μπορείτε να αναγνωρίσετε εύκολα τα συγκεκριμένα συναισθήματα που συνδέονται με την αναβλητικότητα. Γι’ αυτό και τόσοι άνθρωποι ξεκινούν ψυχοθεραπεία - για να τα ανακαλύψουν. Αλλά είναι κάτι που μπορείτε να μάθετε να κάνετε!
Αν αρχίσετε να δίνετε προσοχή στα συναισθήματά σας και να εξερευνάτε από πού μπορεί να προέρχονται, σύντομα θα αρχίσετε να τα αναγνωρίζετε πιο εύκολα. Έτσι, θα μπορείτε να δουλέψετε πάνω στο συγκεκριμένο συναίσθημα που κρύβεται πίσω από την αναβλητικότητα. Βοηθάει πολύ να τα γράφετε σε χαρτί ή να τα λέτε δυνατά.
Δοκιμάστε να εξερευνήσετε τα 9 Βήματα για να Ενισχύσετε την Αυτοεκτίμησή σας και να Πιστέψετε στον Εαυτό σας.Η χαμηλή αυτοπεποίθηση και η αναβλητικότητα πάνε συχνά χέρι-χέρι. Ο φόβος της αποτυχίας, η ντροπή ή το να μην νιώθετε καλά με τον εαυτό σας μπορούν εύκολα να συμβάλλουν στην αναβλητικότητα.
Δοκιμάστε να φτιάξετε μια λίστα με πράγματα για τα οποία νιώθετε περήφανοι. Υπενθυμίστε στον εαυτό σας ότι η τελειότητα δεν υπάρχει και πως τα λάθη είναι μέρος της ανθρώπινης φύσης. Αυτό θα σας βοηθήσει να χτίσετε την αγάπη προς τον εαυτό σας και την αυτοσυμπόνια. Θα δείτε ότι όταν σταματήσετε να αυτομαστιγώνεστε, η ζωή θα σας φαίνεται πολύ πιο εύκολη και ανάλαφρη.
Περιμένετε τις τέλειες συνθήκες για να ξεκινήσετε, αλλά αυτές δεν έρχονται ποτέ; Κατηγορείτε τον εαυτό σας για κάθε μικρό λάθος, ακόμα κι αν κανείς δεν το πρόσεξε; Επιμένετε να τα κάνετε όλα «όπως πρέπει» και «τέλεια»; Τότε είναι πολύ πιθανό η τελειομανία να είναι ένα από τα θέματα που σας κρατούν πίσω. Και αυτό σας οδηγεί κατευθείαν στην αναβλητικότητα. Δοκιμάστε να εξερευνήσετε τρόπους να απαλλαγείτε από την ανάγκη για το «τέλειο». Θα δείτε ότι θα νιώσετε μεγάλη ανακούφιση.
Ίσως στην πραγματικότητα να κάνετε ήδη πολλά, αλλά να έχετε τόσο υψηλές απαιτήσεις από τον εαυτό σας, που η λίστα με τις υποχρεώσεις σας να μην αδειάζει ποτέ. Λόγω υπερφόρτωσης και κόπωσης, οι εργασίες σάς παίρνουν περισσότερο χρόνο απ’ όσο υπολογίζατε. Και κάθε βράδυ τις μεταφέρετε στην επόμενη μέρα, νιώθοντας απογοητευμένοι με τον εαυτό σας.
Αλλά τελικά ίσως ζητάτε περισσότερα από τον εαυτό σας απ’ όσα μπορείτε να διαχειριστείτε. Δοκιμάστε να προγραμματίζετε τη μέρα σας μέχρι το 80% της ενέργειας και των δυνατοτήτων σας. Αφήστε λίγο χώρο για να αναπνεύσετε, αλλά και για το απρόβλεπτο. Είναι σίγουρο ότι κάποιες στιγμές θα χρειαστεί να «σβήσετε φωτιές» ή να διαχειριστείτε επείγοντα θέματα.
Κάποιοι άνθρωποι αποδίδουν καλύτερα όταν υπάρχει πίεση από προθεσμίες ή από το κοινωνικό/επαγγελματικό περιβάλλον. Αν αυτό σας κινητοποιεί, δοκιμάστε να δημιουργήσετε εξωτερικά κίνητρα. Για παράδειγμα, πείτε σε κάποιον για την προθεσμία σας ή κανονίστε να δουλέψετε σε μια καφετέρια με φίλους. Αλλά αν οι προθεσμίες σας αγχώνουν περισσότερο απ’ όσο σας βοηθούν, δεν χρειάζεται να το κάνετε. Είναι απολύτως εντάξει να χρειάζεται ο καθένας διαφορετικά πράγματα για να λειτουργήσει.
Παραδόξως, ο καλύτερος τρόπος να καταπολεμήσετε την αναβλητικότητα μπορεί να είναι…να προγραμματίσετε χρόνο ξεκούρασης. Στον γρήγορο ρυθμό της σημερινής ζωής, νιώθουμε όλοι πως πρέπει να είμαστε διαρκώς παραγωγικοί. Αλλά το ανθρώπινο σώμα και μυαλό δεν είναι φτιαγμένα για συνεχή απόδοση. Δοκιμάστε να προγραμματίσετε συνείδητά ένα διάλειμμα, στο οποίο θα απαγορεύσετε στον εαυτό σας να δουλέψει. Θα διαπιστώσετε ότι επιστρέφετε με περισσότερη ενέργεια, καλύτερη διάθεση, και πολλές φορές… με ανυπομονησία να ξαναπιάσετε τις υποχρεώσεις σας!
Όταν συνδέετε μια εργασία με κάτι που έχει πραγματική σημασία για εσάς, οι πιθανότητες να την ολοκληρώσετε αυξάνονται σημαντικά.
Ρωτήστε τον εαυτό σας: Γιατί είναι αυτό σημαντικό για μένα; Τι θα μου προσφέρει όταν το ολοκληρώσω; Όταν φανταστείτε πώς μια εργασία σχετίζεται με τις προσωπικές σας αξίες, όπως η φροντίδα της οικογένειας, η προσωπική εξέλιξη ή η αίσθηση ικανοποίησης, τότε έχετε μεγαλύτερο κίνητρο να την κάνετε. Ξαφνικά δεν είναι απλώς «άλλη μία υποχρέωση», αλλά ένα βήμα προς κάτι που για το οποίο νοιάζεστε ειλικρινά.
Η αναβλητικότητα είναι ένα θέμα που αξίζει να δουλευτεί στην ψυχοθεραπεία. Πολλοί θεραπευτές έχουν ειδίκευση στην αναβλητικότητα. Όταν επιλέγετε θεραπευτή μέσω της Hedepy, απλώς τσεκάρετε την επιλογή της αναβλητικότητας, ως το θέμα το οποίο σας απασχολεί. Το να ανοιχτείτε σε έναν άλλο άνθρωπο βοηθάει από μόνο του. Μαζί με τον θεραπευτή, θα εξερευνήσετε τι κρύβεται πίσω από την αναβλητικότητά σας και θα αποκτήσετε εργαλεία για να την αντιμετωπίσετε. Οι θεραπευόμενοι μάς γράφουν συχνά ότι ένιωσαν ανακούφιση ήδη από την πρώτη συνεδρία.
Το να ξεπεράσετε την αναβλητικότητα δεν σημαίνει ότι πρέπει να γίνετε πιο παραγωγικοί από ποτέ ή να προλαβαίνετε κάθε εκκρεμότητα. Το πραγματικό αντίθετο της αναβλητικότητας είναι η ισορροπία, αυτή που τόσο συχνά μας λείπει όταν αναβάλλουμε τις δουλειές μας. Να είμαστε ήρεμοι, να δείχνουμε κατανόηση στον εαυτό μας, να του επιτρέπουμε να ξεκουραστεί και να μην τον κατηγορούμε όταν κάτι δεν πάει όπως θα θέλαμε. Αυτός είναι ο στόχος.
Μιλήστε για την αναβλητικότητα στη θεραπεία - online, από την άνεση του σπιτιού σας ή απο οπουδήποτε σας εξυπηρετεί καλύτερα. Μπορείτε να κάνετε την πρώτη σας συνεδρία σε λίγες μόνο μέρες.
Στην Hedepy, ανάμεσα σε πολλούς πιστοποιημένους ψυχοθεραπευτές, θα βρείτε σίγουρα τον κατάλληλο για εσάς. Για να σας διευκολύνουμε, σας προτείνουμε τον πιο κατάλληλο θεραπευτή ή θεραπεύτρια, βάσει ενός σύντομου ερωτηματολογίου 5 λεπτών.