People Pleaser: Το Σύνδρομο του «Καλού Παιδιού» και Πώς να το Ξεπεράσετε

Ποιος θεωρείται people pleaser; Η έννοια του όρου

Ο people pleaser είναι ένα άτομο με μεγάλη καρδιά και προσωπικά όρια λεπτά σαν χαρτί. Προσπαθεί υπερβολικά να ευχαριστεί τους πάντες γύρω του – το αφεντικό του, τους φίλους του, την οικογένειά του, ακόμα και τη γάτα του γείτονα. Συχνά όμως αυτό συμβαίνει εις βάρος των δικών του αναγκών, ονείρων και, τελικά, της ψυχικής του υγείας. Γιατί; Επειδή βαθιά μέσα του πιστεύει ότι αν είναι πάντα καλός, εξυπηρετικός και διαλλακτικός, θα κερδίσει αγάπη, σεβασμό και εκτίμηση. Αλλά η πραγματικότητα μοιάζει περισσότερο με εξάντληση, απογοήτευση και την αίσθηση ότι οι άλλοι τον θεωρούν δεδομένο.

Σημάδια που δείχνουν ότι είστε people pleaser:

• Το ΝΑΙ είναι το δεύτερο όνομά σας. Ακόμα κι αν ξέρετε ότι θέλετε να πείτε ΟΧΙ, σας είναι τρομερά δύσκολο.
• Οι ανάγκες των άλλων έρχονται πάντα πρώτες. Και οι δικές σας; Αυτές βρίσκονται κάπου στο τέλος της λίστας, όταν όλοι οι άλλοι έχουν ήδη ό,τι χρειάζονται.
• Φοβάστε τη σύγκρουση. Προτιμάτε να κουνάτε καταφατικά το κεφάλι, παρά να ρισκάρετε μια δυσάρεστη αντιπαράθεση.
• Νοιάζεστε για το τι σκέφτονται οι άλλοι για εσάς. Μερικές φορές, υπερβολικά πολύ.
• Θέλετε να σας συμπαθούν με κάθε κόστος. Ακόμα κι αν αυτό το κόστος σημαίνει ότι αγνοείτε τις δικές σας ανάγκες και τα όριά σας.

Από πού πηγάζει η ανάγκη να ευχαριστείτε τους άλλους;

Δεν γεννιόμαστε με την ανάγκη να ευχαριστούμε τους άλλους. Οι ρίζες του people pleasing βρίσκονται συνήθως στην παιδική μας ηλικία, όταν μάθαμε ότι το να είμαστε "καλοί" σήμαινε ότι θα λάβουμε επιβράβευση και αγάπη. Σίγουρα έχετε ακούσει τη φράση: «Αν είσαι καλό παιδί, θα σου πάρω παγωτό». Ή ίσως μάθατε ότι το να ικανοποιείτε τις προσδοκίες των άλλων είναι ένας εξαιρετικός τρόπος να αποφεύγετε τις συγκρουσεις. Η ανατροφή μας και η κοινωνία ενισχύουν την ιδέα ότι το να είμαστε ευγενικοί, εξυπηρετικοί και ταπεινοί είναι αρετές - όμως οι δικές μας ανάγκες συχνά ξεχνιούνται εντελώς.

Το people pleasing  ή η τάση να ευχαριστούμε τους άλλους ενισχύεται επίσης από τη χαμηλή αυτοεκτίμηση. Αυτό μπορεί να είναι ο λόγος που αναζητάμε επιβεβαίωση της αξίας μας από τους άλλους, αντί να την αντλούμε από τον εαυτό μας.

Η ψυχολογική εξήγηση για αυτή τη συμπεριφορά είναι απλή: ο φόβος της απόρριψης και η ανάγκη μας για αποδοχή από τους γύρω μας.

Έτσι αναπτύσσουμε το σύνδρομο του «καλού παιδιού»

Κάποια στιγμή θα συνειδητοποιήσετε ότι δεν είστε απλώς ένα άτομο που του αρέσει να βοηθά, αλλά κάποιος που λέει σε όλα ΝΑΙ. Και οι δικές σας ανάγκες; Είναι στριμωγμένες σε μια γωνία, παραμελημένες και αφανείς. Όμως...

• Κάθε ΝΑΙ που λέτε εις βάρος του εαυτού σας ενισχύει την πεποίθησή σας ότι η αξία σας εξαρτάται από το τι κάνετε για τους άλλους.
• Κάθε θυσία του χρόνου και της ενέργειάς σας σάς απομακρύνει ακόμη περισσότερο από αυτά που πραγματικά θέλετε.
• Και κάθε «δεν πειράζει», ακόμη κι όταν κάτι σας πληγώνει, ενισχύει την πεποίθησή σας ότι τα συναισθήματά σας έχουν λιγότερη σημασία από τα συναισθήματα των άλλων.

Το σύνδρομο του «καλού παιδιού» συχνά δημιουργεί ένα παράδοξο: όσο περισσότερο προσπαθείτε, τόσο λιγότερο σας σέβονται οι άλλοι. Αντί να σας εκτιμούν για αυτό που είστε, σας βλέπουν ως κάποιον που απλά κάνει πάντα αυτό που πρέπει. Και αυτό είναι που περιμένουν να κάνετε. Με αυτόν τον τρόπο, χάνετε την επαφή με τον πραγματικό σας εαυτό και με τα δικά σας θέλω, καθώς προσαρμόζεστε συνεχώς στις προσδοκίες των άλλων.

Τεστ για το people pleasing: Μήπως είμαι κι εγώ people pleaser;

Το να δείτε τη ζωή σας και τη συμπεριφορά σας απέναντι στους άλλους με καθαρή ματιά μπορεί να είναι δύσκολο. Ας απαντήσουμε λοιπόν σε μερικές ερωτήσεις για να αναγνωρίσετε αν το people pleasing και το σύνδρομο του «καλού παιδιού» σας αφορούν.

Απαντήστε με ένα ειλικρινές ΝΑΙ/ΟΧΙ:

1. Κάποιος σας ζητάει ξαφνικά να κάνετε κάτι για εκείνον, αλλά ξέρετε ότι δεν είναι τόσο σημαντικό, ενώ επιτέλους έχετε οργανώσει ένα βράδυ για τον εαυτό σας μετά από πολύ καιρό. Θα το κάνατε;
2. Η φίλη σας διάλεξε ένα εστιατόριο για να πάτε μαζί, αλλά εσείς δεν βρίσκετε στο μενού τίποτα που να σας αρέσει. Θα πηγαίνατε παρ’ όλα αυτά στο εστιατόριο που διάλεξε;
3. Ένας συνάδελφος θέλει να σας αναθέσει μια δουλειά που δεν περιλαμβάνεται στις αρμοδιότητές σας και για να την τελειώσετε θα πρέπει να δουλέψετε πέραν του κανονικού ωραρίου σας. Θα την δεχόσασταν;
4. Σε ένα πάρτι, κάποιος εκφράζει μια άποψη με την οποία δεν συμφωνείτε καθόλου. Θα επιλέγατε να συμφωνήσετε σιωπηλά για να αποφύγετε τη σύγκρουση;
5. Η κομμώτρια σας σάς κάνει ένα διαφορετικό κούρεμα από αυτό που θέλατε και το αποτέλεσμα δεν σας αρέσει. Θα προτιμούσατε να μην πείτε τίποτα για την απογοήτευσή σας και να φύγετε γρήγορα;

Όσο περισσότερες φορές απαντήσατε ΝΑΙ, τόσο περισσότερο τείνετε να ευχαριστείτε τους άλλους και τόσο πιο θολά είναι τα όριά σας. Τα καλά νέα όμως είναι ότι δεν χρειάζεται να παραμείνει έτσι!

Πώς να ξεπεράσετε το σύνδρομο του καλού παιδιού

Το να ξεπεράσουμε το σύνδρομο αυτό δεν σημαίνει ότι θα γίνουμε κακοί ή εγωιστές.  Σημαίνει απλά ότι θα μάθουμε να φροντίζουμε όχι μόνο τις ανάγκες των άλλων, αλλά και τις δικές μας. Το κλειδί είναι να βρούμε την ισορροπία ανάμεσα στην καλοσύνη και στα υγιή όρια. Πώς γίνεται;

Οι ψυχοθεραπευτές μας προτείνουν τα εξής βήματα:

1. Μάθετε να λέτε ΟΧΙ

Ξεκινήστε σταδιακά, δοκιμάζοντας πρώτα σε απλές καταστάσεις. Για παράδειγμα, αρνηθείτε μια μικρή χάρη που κανονικά θα κάνατε από συνήθεια. Πείτε απλά: «Αυτή τη στιγμή δεν έχω αυτή τη δυνατότητα».

2. Πριν πείτε ΝΑΙ, σταματήστε

Ρωτήστε τον εαυτό σας ειλικρινά: «Το θέλω πραγματικά, ή νιώθω ότι πρέπει να το κάνω;»

Σκεφτείτε τις συνηθισμένες καταστάσεις στις οποίες λέτε ΝΑΙ εις βάρος του εαυτού σας και ξεκαθαρίστε μέσα σας τι είστε διατεθειμένοι να κάνετε και τι όχι. Αυτό θα σας βοηθήσει να αντιδράσετε συνειδητά την επόμενη φορά, αντί να λέτε αυτόματα ΝΑΙ.

3. Εξασκήστε την αυτοπεποίθηση στην επικοινωνία

Μάθετε να εκφράζετε τις ανάγκες και τα συναισθήματά σας με ηρεμία και σεβασμό. Πείτε για παράδειγμα: «Εκτιμώ ότι απευθύνθηκες σε μένα, αλλά χρειάζεται να επικεντρωθώ σε κάτι άλλο αυτή τη στιγμή». Δεν χρειάζεται να εξηγείτε πάντα τον λόγο. Οι ανάγκες σας είναι εξίσου σημαντικές με τις ανάγκες των άλλων.

4. Συνειδητοποιήστε ότι δεν είναι δική σας ευθύνη να «σώσετε» τους πάντες

Αφήστε τους άλλους να μάθουν να λύνουν τα δικά τους προβλήματα. Η βοήθεια είναι καλή, αλλά μόνο όταν δεν παρέχεται εις βάρος του ίδιου σας του εαυτού. Δεν χρειάζεται να λύνετε τα πάντα για όλους. Κάποιες φορές, όταν αναλαμβάνετε τις ευθύνες των άλλων, τους στερείτε τη δυνατότητα να αναπτύξουν την υπευθυνότητα που χρειάζονται στη ζωή τους.

5. Δουλέψτε την αυτοεκτίμησή σας

Υπενθυμίστε στον εαυτό σας την αξία σας και τα δυνατά σας σημεία. Κανένα από τα δύο δεν εξαρτάται από το τι κάνετε για τους άλλους. Αναγνωρίστε ότι η αξία σας δεν βασίζεται στο πώς σας βλέπουν οι άλλοι. Η αυτοεκτίμησή σας πηγάζει από μέσα σας.

6. Εξοικειωθείτε με τις άβολες καταστάσεις

Η απόρριψη και ο διαφωνίες είναι μέρος της ζωής. Στην αρχή θα είναι δυσάρεστο, αλλά σταδιακά θα το συνηθίσετε. Φοβάστε μήπως στρέψετε τους άλλους εναντίον σας; Το καταλαβαίνουμε. Αλλά σκεφτείτε το εξής: Οι άνθρωποι που εκφράζουν την άποψή τους και δεν αφήνουν τους άλλους να τους μειώνουν κερδίζουν σεβασμό και εκτίμηση. Είναι αδύνατο να συμφωνούν όλοι με όλους, και αυτό είναι απολύτως εντάξει. Είναι πολύ πιο σημαντικό να είστε αυθεντικοί απέναντι στον εαυτό σας και να υπερασπίζεστε τις αξίες σας.

7. Η αυτοφροντίδα δεν είναι εγωιστική

Βρείτε χρόνο για χόμπι, χαλάρωση και για ό,τι σας γεμίζει χαρά. Γεμίστε τις μπαταρίες σας, ώστε να έχετε ενέργεια να δώσετε και στους άλλους. Οι ανάγκες σας είναι εξίσου σημαντικές με τις ανάγκες των άλλων.

8. Ζητήστε βοήθεια

Όλα αυτά είναι ωραία στη θεωρία. Πώς τα κάνουμε όμως πράξη; Το να πείτε επιτέλους αντίο στο people pleasing είναι η σωστή επιλογή. Αλλά δεν χρειάζεται να το κάνετε μόνοι σας. Η ψυχοθεραπεία είναι ένας εξαιρετικός τρόπος να κάνετε αυτό το ταξίδι πιο εύκολο. Ένας ψυχοθεραπευτής μπορεί να σας βοηθήσει να ανακαλύψετε μοτίβα συμπεριφοράς που δεν λειτουργούν υπέρ σας και να δουλέψετε για να τα αλλάξετε.

Στην Hedepy μπορείτε να επιλέξετε μεταξύ 50+ πιστοποιημένων ψυχοθεραπευτών και να κλείσετε μια online συνεδρία για τις επόμενες μέρες. Με βάση ένα πεντάλεπτο τεστ, θα σας προτείνουμε τον θεραπευτή που είναι πιο κατάλληλος για τις ανάγκες σας. Γιατί η σωστή ψυχοθεραπεία ξεκινά από τη σωστή επιλογή θεραπευτή.