Εξαρτήσεις

Τόσο οι ψυχοθεραπείες που στοχεύουν στην αλλαγή της προσωπικότητας και των σχέσεων, στην προώθηση της προσωπικής ανάπτυξης και ωρίμανσης (ψυχανάλυση, ψυχοδυναμική και διαπροσωπική ψυχοθεραπεία, υπαρξιακή και ανθρωπιστική ψυχοθεραπεία) όσο και οι ψυχοθεραπείες που στοχεύουν στην αλλαγή της συμπεριφοράς (των συμπτωμάτων) είναι αποτελεσματικές – αυτό περιλαμβάνει τις συμπεριφορικές και γνωσιακές συμπεριφορικές θεραπείες, αλλά και τις συστημικές, δομικές και επικοινωνιακές θεραπείες, ιδιαίτερα γνωστές από την εργασία με οικογενειακές μονάδες.

Τι είναι ο εθισμός και πώς δημιουργείται;

Η ουσία του εθισμού είναι η απώλεια του ελέγχου της χρήσης μιας ουσίας ή μιας συμπεριφοράς. Πραγματοποιείται σε φυσιολογικό επίπεδο, σε επίπεδο σκέψης και στη συνέχεια σε επίπεδο συμπεριφοράς. Συνοδεύεται από ανεξέλεγκτη λαχτάρα, στέρηση και αδυναμία να σταματήσει και να τερματιστεί η εθιστική συμπεριφορά. Τα αίτια του εθισμού είναι πολύ σύνθετα. Τις περισσότερες φορές πρόκειται για έναν πολύπλοκο συνδυασμό φυσιολογικών (έμφυτων ή επίκτητων), ψυχολογικών και κοινωνικοπολιτισμικών παραγόντων.

Σε τι ακριβώς βασίζονται οι εθισμοί;

Ένα σύνδρομο εθισμού μπορεί να υπάρχει για μια συγκεκριμένη ουσία (π.χ. αλκοόλ), για μια κατηγορία ουσιών (π.χ. οπιοειδή) ή για ένα ευρύτερο φάσμα ουσιών. Οι πιο συνηθισμένοι εθισμοί αφορούν το αλκοόλ, τον καπνό, τα παράνομα ναρκωτικά (μαριχουάνα, μεθαμφεταμίνη, ηρωίνη…) και τα ναρκωτικά (ηρεμιστικά, υπνωτικά, οπιοειδή αναλγητικά). Ο εθισμός στα τυχερά παιχνίδια είναι πιο πιθανό να θεωρηθεί ως μια εθιστική και παρορμητική διαταραχή, ωστόσο, η πρακτική της θεραπείας αυτών των διαταραχών μαζί ή με πολύ παρόμοιο τρόπο με τον εθισμό σε αντικείμενα. Οι νευροβιολογικές έρευνες αποδεικνύουν όλο και περισσότερο ότι τόσο οι ψυχοδραστικές ουσίες όσο και τα τυχερά παιχνίδια διεγείρουν ομοίως τα νευροβιολογικά συστήματα και το σύστημα ανταμοιβής της ντοπαμίνης, στο οποίο έχει αποδοθεί πρωταρχικός ρόλος στην ανάπτυξη και τη διατήρηση του εθισμού.

Πώς μπορώ να ξέρω αν είμαι εθισμένος; Ποια είναι τα συμπτώματα του εθισμού;

Τα κύρια σημάδια του εθισμού περιλαμβάνουν τη λαχτάρα, μια ακατανίκητη παρόρμηση να χρησιμοποιήσουμε μια ουσία ή να εκτελέσουμε μια δραστηριότητα που μας προσφέρει μια ευχάριστη κατάσταση. Είναι επίσης μια κατάσταση στέρησης που προκαλεί δυσάρεστες στιγμές όταν η ουσία δεν είναι διαθέσιμη σε εμάς. Υπάρχουν δυσκολίες στον αυτοέλεγχο, όπου δεν μπορούμε να ελέγξουμε την ποσότητα της ουσίας που χρησιμοποιούμε ή την έναρξη και το τέλος της χρήσης ή του παιχνιδιού. Η ανοχή αυξάνεται, πρέπει να παίρνουμε όλο και περισσότερη από την ουσία για να επιτύχουμε την επιθυμητή κατάσταση. Σταδιακά παραμελούμε τις ευθύνες, τις απολαύσεις ή άλλα ενδιαφέροντα προς όφελος της χρήσης ουσιών ή του παιχνιδιού. Τέλος, διαπιστώνουμε ότι κάνουμε χρήση ή παίζουμε, παρόλο που υπάρχουν σαφείς ενδείξεις βλάβης που είτε γνωρίζουμε εμείς είτε μας γνωστοποιούνται από τους γύρω μας.

Πώς να απαλλαγείτε από τον εθισμό;

Εάν ένα άτομο ενδιαφέρεται να απαλλαγεί από τον εθισμό, το κίνητρο είναι απαραίτητο. Είναι απαραίτητο να γνωρίζετε τα αρνητικά οφέλη του εθισμού και τα οφέλη της αποχής. Αν θέλουμε να απαλλαγούμε από τον εθισμό, η αλλαγή είναι απαραίτητη. Η αλλαγή δεν αφορά μόνο τη διακοπή της χρήσης ή του παιχνιδιού μιας συγκεκριμένης εξαρτησιογόνου ουσίας. Η αποχή είναι απαραίτητη προϋπόθεση, αλλά δεν αρκεί από μόνη της και δεν εγγυάται την ικανοποίηση από τη ζωή. Είναι σημαντικό να κάνετε αλλαγές και σε άλλους τομείς της ζωής σας. Από αυτή την άποψη, μερικές φορές είναι απαραίτητο να αναζητήσετε επαγγελματίες που μπορούν να σας βοηθήσουν, είτε πρόκειται για ψυχίατρο, γιατρό εθισμού, ψυχοθεραπευτή, κοινωνικό λειτουργό ή άλλους.

Πώς βοηθάει η ψυχοθεραπεία στον εθισμό;

Η ψυχοθεραπεία είναι μια επαγγελματική και εξειδικευμένη δραστηριότητα που περιλαμβάνει τη θεραπεία ή τον επηρεασμό μιας ψυχικής κατάστασης και τη συμβολή στην επίτευξη της αλλαγής που απαιτείται για την ανάπτυξη του δυναμικού ψυχικής υγείας. Η συγκεκριμένη εστίαση αντιστοιχεί στους στόχους της ψυχοθεραπείας, οι οποίοι μπορούν να οριστούν όσον αφορά τις εξαρτήσεις ως, για παράδειγμα, η πλήρης ανάρρωση, η ανακούφιση από τα συμπτώματα ή η μείωση της συχνότητάς τους, η τροποποίηση της συμπεριφοράς και η βελτίωση της ψυχοκοινωνικής προσαρμογής, η προώθηση της ανάπτυξης και της ωρίμανσης και, με την ευρύτερη έννοια, το όφελος για το άτομο από την αντιμετώπιση, την υπέρβαση και την επίλυση των προβλημάτων και των κρίσεων της ζωής.