Αθλητισμός: Έμπνευση και Μέρος της Διαδρομής προς μια Ευτυχισμένη Ζωή

Ο αθλητισμός ως πολιτιστική εμπειρία

Σε αυτό το άρθρο αποφάσισα να τους αποτίσω φόρο τιμής και να επισημάνω τι μπορούν να μας εμπνεύσουν οι αθλητές, αλλά και τις παγίδες του κορυφαίου αθλητισμού.

Ο αθλητισμός ως έμπνευση

Οι αθλητές, είτε είναι επαγγελματίες είτε ερασιτέχνες, φαίνεται να είναι δυνατοί όχι μόνο σωματικά αλλά και ψυχικά. Εκτός από την ανάπτυξη της φυσικής κατάστασης, μέρος της καθημερινής τους προπόνησης είναι επίσης η καλλιέργεια της ψυχικής ανθεκτικότητας, του αδάμαστου πνεύματος, της συγκέντρωσης, της τέχνης της αντίληψης της παρούσας στιγμής και της υπέρβασης της περιοχής άνεσης. Όλες αυτές οι δεξιότητες είναι χρήσιμες σε μικρότερο βαθμό στη ζωή όλων μας.

Η ψυχική ανθεκτικότητα αυξάνεται από την ίδια την προπόνηση και τον πόνο που τη συνοδεύει. Κάθε αθλητής γνωρίζει από την εμπειρία του ότι ο πόνος ανήκει στη ζωή, όχι μόνο στον αθλητισμό. Είναι ακόμη και αυτοπροκαλούμενη, γεγονός που συχνά προκαλεί παρεξηγήσεις σε μη αθλητές. Φυσικά, το ελέγχει, το δοσολογεί και γνωρίζει ότι είναι χρονικά περιορισμένο. Η δύναμη και η ισχύς του αυξάνονται με τον πόνο. Μέσω του πόνου, καθώς και της ευχαρίστησης, αντιλαμβανόμαστε σαφώς τη σωματικότητά μας.
Η υπέρβαση της περιοχής άνεσης βοηθά στην ανάπτυξη του ταλέντου και οδηγεί τον αθλητή στα όρια όπου συναντά τον εαυτό του. Τον φέρνει σε μια αυθεντική γνώση που δύσκολα μπορεί να βιώσει κανείς στην ασφάλεια της άνεσης. Δεν είναι άδικα που λένε ότι η ζωή αρχίζει πέρα από τη ζώνη άνεσης. Εκεί είμαστε αναγκασμένοι να ανταποκριθούμε σε νέες προκλήσεις. Αυτό μας φέρνει σε καταστάσεις που δεν έχουμε ξανασυναντήσει. Και η ανακάλυψη νέων εμπειριών και η έκπληξη του εαυτού μας κάνει τη ζωή πιο ποικίλη.

Ακόμη και για τους μη αθλητές, είναι καλό να συνειδητοποιήσουν ότι η δυσφορία που αποτελεί μέρος της προπόνησης των αθλητών δεν είναι πάντα κάτι κακό. Αυξάνει τη σωματική μας αντοχή και ενισχύει το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Προσθέτει επίσης μια νέα διάσταση στην καθημερινή άνεση που συχνά θεωρούμε δεδομένη και μπορούμε να την εκτιμήσουμε περισσότερο.

Η προπόνηση είναι απαραίτητη όχι μόνο για την ίδια την απόδοση, αλλά και για να συνειδητοποιήσει ο αθλητής ότι βρίσκεται σε ένα επικίνδυνο όριο όπου δεν πρέπει να κάνει λάθος. Διαφορετικά θα πληρώσει με την υγεία του ή θα θέσει σε κίνδυνο άλλους. Η συγκέντρωση βοηθά να συνδεθεί κανείς με τη σωματικότητά του, τους φυσικούς του πόρους και να κατανέμει συνειδητά τη δύναμή του. Βάζει τον αθλητή σε μέγιστη επαφή με τον εαυτό του και τον αποσπά με ασφάλεια από αντιδράσεις άγχους που διαφορετικά θα μείωναν την απόδοσή του.

Το να βρίσκεσαι στην παρούσα στιγμή σημαίνει ότι έχεις επίγνωση του τι αισθάνεσαι, τι κάνεις και τι χρειάζεσαι για να αποδίδεις τα μέγιστα. Η παρουσία του αποκτά εντελώς διαφορετική διάσταση από ό,τι αν σκέφτεται τι θα φέρει το αύριο ή τι ήταν το χθες. Το βιώνει πλήρως και συνειδητά. Αυτό θα το κάνει να μείνει στη μνήμη του. Γίνεται μια πλούσια εμπειρία από την οποία συνεχίζει να αντλεί. Δεν είναι δυνατόν να βρισκόμαστε συνεχώς στην παρούσα στιγμή, επειδή συχνά κατακλυζόμαστε από σκέψεις για το μέλλον και το παρελθόν. Αλλά σύμφωνα με τους Βουδιστές του Ζεν, μόνο όσοι μπορούν να βρίσκονται στην παρούσα στιγμή μπορούν να είναι πραγματικά ευτυχισμένοι.

Για τους μη αθλητές, η εξάσκηση της συγκέντρωσης και της παρουσίας είναι επίσης πολύ σημαντική, για παράδειγμα στη δουλειά, όταν μπορούμε να κάνουμε περισσότερα σε λιγότερο χρόνο με τη συγκέντρωση. Για παράδειγμα, μπορούμε να συγκεντρωθούμε μέσω ασκήσεων αναπνοής ή διαλογισμού και απομονώνοντας τον εαυτό μας από τους περισπασμούς – όχι μόνο σωματικά αλλά και διανοητικά.

Το κίνητρο είναι πάντα σημαντικό. Γιατί κάποιος αναλαμβάνει οικειοθελώς κάτι δύσκολο, μερικές φορές επικίνδυνο; Ιδανικά επειδή το απολαμβάνει! Το πρωταρχικό κίνητρο στο οποίο μπορεί να βασιστεί ένας αθλητής σε δύσκολες καταστάσεις είναι η χαρά της ίδιας της κίνησης. Ένα άλλο κίνητρο είναι η νίκη ή η καλή θέση. Ωστόσο, αυτό μπορεί συχνά να είναι απογοητευτικό – ούτε οι επιδόσεις των ανταγωνιστών ούτε οι συνθήκες, συμπεριλαμβανομένης της τύχης, μπορούν να ελεγχθούν.

Για τους αθλητές αναψυχής, αυτό είναι καλό νέο – με το να μπορούν να αθλούνται όποτε θέλουν, έχουν περισσότερες πιθανότητες να διατηρήσουν την άσκηση διασκεδαστική. Για τους κορυφαίους αθλητές, η ανάγκη να κερδίσουν τα προς το ζην μπορεί επίσης να γίνει κίνητρο με την πάροδο του χρόνου, και αυτό μπορεί μερικές φορές να τους κάνει να ξεχάσουν τη χαρά που τους προσφέρει η κίνηση.

Ο αθλητισμός δεν χωρίζει, αλλά φέρνει κοντά

Ο αθλητισμός, είτε ομαδικός είτε ατομικός, δημιουργεί φιλίες, ενισχύει τις σχέσεις και βελτιώνει τις κοινωνικές μας δεξιότητες. Στον αθλητισμό, όλοι είναι ίσοι, ανεξαρτήτως φυλής ή πολιτικών και θρησκευτικών πεποιθήσεων. Οι “αληθινοί” αθλητές πρέπει να είναι ειλικρινείς, να ακολουθούν τους κανόνες και την καθαρότητα του αθλητισμού χωρίς ντόπινγκ.

Ακούω συχνά ότι ο αθλητισμός είναι η καλύτερη θεραπεία. Ωστόσο, αυτό που συμβαίνει όχι σπάνια είναι ότι γίνεται μια υποκατάστατη λύση ή γεμίζει τον χώρο άλλων τομέων της ζωής, είτε συνειδητά είτε όχι. Επομένως, είναι καλό να προσέχουμε όταν ο αθλητισμός, οι επιδόσεις ή η σωματική υπεροχή γίνονται το κύριο ή το μοναδικό μέλημα. Ο αθλητισμός γίνεται τότε ένας εθισμός στον οποίο μπορούμε να πνιγούμε, όπως ακριβώς σε ένα μπουκάλι αλκοόλ.

Αν και η κίνηση δίνει έμφαση στις εμπειρίες μας και μας φέρνει στον εαυτό μας, είναι εξίσου σημαντικό να εκφράσουμε τα συναισθήματά μας και να κατανοήσουμε τις διαδικασίες που ξυπνούν μέσα μας. Να ψάξουμε μέσα μας για απαντήσεις και άλλες ερωτήσεις. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η θεραπεία χρησιμοποιείται από πολλούς κορυφαίους αθλητές σήμερα, όχι μόνο για καλύτερα αθλητικά αποτελέσματα, αλλά και ως μέρος της φροντίδας ψυχικής υγείας.

Συγγραφέας: θεραπεύτρια Zuzana Steigerwaldová, η οποία ειδικεύεται επίσης στην αθλητική ψυχολογία